Diyaliz hastası kadınlarda adet sorunları

Normal bireylerde düzenli adet görmeyi sağlayan  beyin- yumurtalık  etkileşim  aksı  vardır. 
Adet sonrası dönemlerde  östrojen ve progesteron hormonlarının belli  iniş çıkışlarla salınımları yumurtlamayı tetikler ve döllenme olmazsa yeniden adet görmeyi sağlar.

Kronik böbrek yetmezlikli hastalarda  bu düzen bozulduğundan  doğurganlıkta  azalma, cinsel dürtü eksikliği ve düzensiz kanamalara çok sık rastlanır.

Kronik hemodializ hastalarının çoğunda ( yaklaşık % 50 ) adet görememe gözükür.
Diğer yarısında da düzensiz adet, azalmış adet miktarı veya aşırı sık ve yoğun adet görme şikayetleri ortaya çıkabilir.

Bu düzensizlikler aynı zamanda rahim içi kanseri ( endometrium kanseri) riskinin de artmasına yol açar.
Ayrıca zaten anemik olan hastanın bu sorunudaha da büyür.

Dializ hastası bayanların düzenli jinekolojik muayeneleri son derecede önemlidir. Yılda bir kez smear testi ve jinekolojik muayene  mutlaka yapılmalı. Özel sorunları olan hastalar ise daha sıklıkla takip edilmelidir.

40 yaş üstü  1 yıl adet görmeyip sonrasında kanama olan kadınlarda mutlaka rahim içinden parça alınmalı ve patolojik tetkik yapılmalıdır. 

Adetleri devam ederken  düzensizlik yaşayan kadınlarda muayene bulgularına göre parça alınıp alınmaması kararlaştırılmalıdır.
Dializ hastalarına yapılacak her türlü girişim ve operasyon bu konuda tecrübeli ekipler ve yüksek donanıma sahip sağlık kuruluşlarında  yapılmalıdır.

Yoğun kanamalar sırasında dializiheparinsiz yapmak  gerekebilir.
Demir eksikliğinin tedavisinde EPO yeterli olmadığında damar içi demir  tedavisi yapılabilir. Hormon ilaçları ile kontrol altına alınamayan kanamalarda   rahim içi dokunun lazer ile  yok edilmesi veya  rahimin ameliyatla alınması bile gündeme gelebilir.

Son iki seçenek doğurganlık şansı olan bayanlarda  ancak hayati tehlike durumunda uygulanmalıdır , çünkü transplantasyon sonrası  büyük olasılıkla doğurganlık  tekrar kazanılacaktır.

Dializ hastalarında prolaktin hormon fazlalığı da sık gözüken bir sorun olup hem adet düzensizliğine hem de cinsel istek azalmasına yol açabilir.
Tıbbi tedavisi mümkündür ancak ilaçların dozları  dializ hastasında azaltılarak ve dikkatle kullanılmalıdır.

Dializ hastalarında sık rastlanan hipertansiyon da  adet artmasına yol açabilir. Uygun tedavi ile tansiyon düzenlendiğinde bu sorun ortadan kalkacaktır.

Adet azalması olan ya da hiç adet olamayan bayanlarda hormon ilaçları  ile adet oluşturmaya çalışmak gerekli değildir.
Vücuda dışarıdan hormon verilmesinin yan etkileri göz önüne alındığında zararı faydasından çok olacak tedavi uygulamalarıdır.

Tüm bu hastalarda  transplantasyon en hızlı şekilde adetlerde normalleşme sağlayacaktır.

En kısa zamanda sağlığınıza kavuşmanız dileği ile…

Op. Dr. Meltem EĞİLMEZ KALKAVAN

Memorial Hizmet Hastanesi

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı